© Copyright by ODWP, 2001-2002. Wszelkie prawa zastrzeżone!
JASTRZĘBIEC
Powiększ
JASTRZĘBIEC

Inne nazwy:

Accipiter, Bolesta, Boleszczyc, Jastrząb, Jastrząbek, Kamiona, Kanijowa, Ludbrza, Łazęki, Nagóra ...

Zawołanie:

Bolesta, Kamiona, Lubrza, Łazęka, Nagody, Nagórę, Zarazy.

Opis:

(Jastrzębięc. Boleszczyc. Bolesty). Jastrambij. Que babatum intus cruce, ornatum in campo celestino,et in galea accipitrem defert.


Jan Długosz, Insignia ... , nr 54, s. 53

Jastrzębiec. Który [to herb] w środku podkowy krzyż, w polu błękitnym, i na hełmie jastrzębca wyobraża.

Tłumaczenie Danuta Szopa



Na tarczy w polu błękitnym podkowa złota, końcami prosto do góry obrócona, w jej środku krzyż. Na hełmie nad koroną jastrząb, z skrzydłami trochę do lotu wzniesionymi, w prawą tarczy całym skierowany, z dzwonkami i pęcinami, w szponie prawej trzyma takąż podkowę z krzyżem jako na tarczy.


Kasper Niesiecki, Herbarz, t.IV, s.462


(...) – w polu błękitnym podkowa srebrna na opak z takimże krzyżem kawalerskim pośrodku. Hełm z labrami z pokryciem błękitnym i podbiciem srebrnym.
Klejnot: srebrny jastrzębiec, dziób i szpony złote.


Józef Szymański, Herbarz, s. 139

Legenda herbowa:

Ten klejnot ... dlatego ma nazwisko Jastrzębiec, że przodkowie jego jeszcze w pogaństwie nosili w herbie samego tylko Jastrzębia. Atoli potem za czasów Bolesława Chrobrego króla, około roku 999, gdy Łysą Górę mil dwie od Bożęcina, którą teraz S. Krzyża zowią, poganie nieprzyjaciele opanowali i na niej jak w fortecy jakiej ubezpieczeni stojąc, z wojska się naszego urągali mówiąc: „Jednego z między siebie stawcie, który by za Chrystusa waszego chciał z którym z naszych na pojedynek wynijść”. Usłyszawszy to rycerz jeden, Jastrzębczyk, żarliwością wiary i chwały boskiej wzruszony, wynalazł podkowy pod kopyta końskie, którymi konia podkowawszy, szczęśliwie się na Łysą Górę przedarł, tam z hardo przedtem natrząsającym się poganinem pojedynek stoczywszy, pojmał go i do króla przyprowadził. Innym nawet kawaleryi polskiej żołnierzom, podawszy ten sposób, gdy konie swoje podkowali, na górę śliską i lodem oblaną przebyli, nieprzyjaciela znieśli i zwyciężyli. W nagrodę przemysłu swego od tegoż króla wziął herbu swego odmianę, że podkowę z krzyżem na tarczy mu złożono. Jastrzębia zaś na hełm wyniesiono.

Kasper Niesiecki, Herbarz, t.IV, s.462


W 999 r. potomek towarzysza Lecha, pieczętujący się jastrzębiem w tarczy rycerz imieniem Accipitryn (Jastrzębiec) walczył z poganami, którzy właśnie na Łysej Górze rozbili swój obóz. Nagły mróz skuł górę lodem i Polacy w żaden sposób nie mogli wedrzeć się na wierzchołek. Po długim oblężeniu Jastrzębiec wpadł na pomysł podkucia koni (inna wersja utrzymuje, że uczynił to za radą pewnego kowala) i wdarł się na czele doborowej drużyny na szczyt. W bitwie, w pojedynku, zabił wodza nieprzyjaciół, gdy jego towarzysze wycięli pozostałych pogan. W nagrodę za to zwycięstwo nadano mu nowy herb – podkowę, zaś dawny – jastrzębia – przeniesiono na hełm.

Marek Derwich, Marek Cetwiński, Herby, legendy, dawne mity, s. 225
Ex polonica gente ortum ducens, in plures familias germinans, (...). Viri in ea in tiranidem et in rem priuatam proni; per quos et beatus Stanislaus Cracoviensis, et Vernerus Plocensis, episcopi, fuere occisi; ob. quam notam, dum huius domus nonulli milites, occasione beati Stanislai secuta, ex Craciviensi regione in Mazouiam aufugissent, Boleszczyczij, quasi milites Boleslai regis, sunt denominati; et id nomen usque in hodiernam diem seruant et retinent.


Jan Długosz, Insignia ... , nr 54, s. 53-54


Z polskiego rodu wychodząc, w liczne familie rozrodzili się, (...). Mężowie w nim do despotyzmu i rzeczy prywatnych /prywaty/ skłonni; przez nich święty Stanisław krakowski i Werner płocki biskupi byli zabici; z powodu tej zmazy, gdy tego domu niektórzy rycerze, z powodu świętego Stanisława zabójstwa, z krakowskiej ziemi na Mazowsze zbiegli, Boleścicami, niby wojami króla Bolesława zostali nazwani; i to imię aż po dzień dzisiejszy utrzymują i zachowują.

Tłumaczenie Danuta Szopa

Herbowni:

Abrahamowicz, Adamowski, Albinowski, Baliński, Baranowski, Bartoszewski, Bekierski, Bełdowski, Bełkowski, Bełżecki, Beski, Będzisławski, Biejkowski, Bielewski, Bierczyński, Bniński, Bobrowski, Bogusławski, Bolesz, Borejko, Borowski, Boruta, Brodecki, Bromirski, Brudkowski, Brudnicki, Bruhl, Brzechwa, Brzeski, Brzezicki, Brzozowski, Brzuchański, Budkowski, Bukowski, Butkiewicz, Bylecki, Byszewski, Charbicki, Chełstowski, Chilewski, Chmielecki, Chmielowski, Chochoł, Chorczewski, Choszczewski, Chudkowski, Chwalobowski, Chwedkowicz, Chylewski, Chyliński, Ciekliński, Ciesielski, Cieszejowski, Ciołkowski, Ciszewski, Cudzinowski, Czajka, Czepowski, Czernicki, Czesiejko, Czeski, Czeszowski, Dąbrowski, Dębowski, Dobrski, Domaradzki, Domaszewski, Dorański, Drągowski, Drochowski, Drozdowicz, Drozdowski, Dzierżgowski, Dziewanowski, Dziębakowski, Dzięgielowski, Falęcki, Gaszyński, Gembart, Gerałtowski, Gibowski, Gliński, Gliszczyński, Głoskowski, Godziszewski, Golański, Goławski, Gołocki, Gostyński, Goszycki, Górecki, Grabkowski, Grabowski, Grazimowski, Grębecki, Grodecki, Grzegorzewski, Grzębski, Grzywieński, Hermanowski, Hoholewski, Iwański, Janikowski, Jankowski, Jasiński, Jastrzembecki, Jastrzembski, Jedłownicki, Jeżewski, Jeżowski, Jędrzejowski, Jurkowski, Kaczyński, Kamiński, Karski, Karsznicki, Kępski, Kierski, Kierznowski, Klembowski, Kliszewski, Koczański, Koczowski, Konarski, Konopnicki, Koperni, Kopeszy, Kosiłowski, Kosmaczewski, Kosnowie, Koścień, Koziebrodzki, Kozłowski, Krasowski, Krzesimowski, Krzywański, Kucharski, Kuczkowski, Kudbryn, Kukowski, Kul, Kuropatwa, Kuźmicki, Lawdański, Lemnicki, Leszczyński, Lgocki, Lutomirski, Łazicki, Łazieński, Łętkowski, Łukomski Kniaź, Łysakowski, Maciejowski, Makomeski, Malewski, Małoklecki, Małuski, Mańkowski, Marszewski, Maszkowski, Matczyński, Mayer, Mączyński, Mierzyński, Mietelski, Międzyleski, Milanowski, Milewski, Mirski, Mniewski, Mojkowski, Mojski, Morski, Mosakowski, Mszczuj, Myszkowski, Myśliszewski, Nagora, Nasięgniewski, Necz, Niedroski, Niegoszewski, Niemira, Niemirowicz, Niemsta, Niemygłowski, Niemyski, Nieśmierski, Niewęgłowski, Niezdrowski, Nowiewski, Nowomiejski, Nowowiejski, Obłów, Ocieski, Olizarowski, Olszański, Opatkowski, Orłowski, Osiecki, Paczowski, Paczyński, Pakosz, Pakowski, Palczycki, Papieski, Paprocki, Pawłowski, Pełczewski, Pełczyński, Pełka, Peszkowski, Pet, Pęcławski, Piłchowski, Piniński, Pniewski, Polikowski, Połubiński Kniaź, Popławski, Porczyński, Poręba, Powczowski, Preisz, Protaszewicz, Przedpełski, Przedpolski, Przedzyński, Przeradzki, Psarski, Rachański, Racibor, Raciborowski, Raczyński, Rembiewski, Rębiecki, Rodecki, Rogowski, Rozembarski, Rożnowski, Rucki, Rudnicki, Rychłowski, Rytwiański, Sadzyński, Sarnowski, Sasiewicz, Sasin, Sasiński, Sęk, Siemiątkowski, Siemiętkowski, Skopowski, Skorczycki, Skorycki, Skórski, Skrzetuski, Skrzyszowski, Skubajewski, Skubniewski, Skurski, Sładkowski, Sławecki, Sługowski, Smolski, Sokolnicki, Srokowski, Starczewski, Stawiski, Strzelecki, Strzembosz, Strzeszkowski, Stużeński, Suchorski, Suleński, Sułaczewski, Sumowski, Szaszewicz, Szczemski, Szczepkowski, Szczyt, Szeczemski, Szomański, Szuleński, Szumski, Szwab, Święcicki, Taczanowski, Tański, Tarnawiecki, Tłokiński, Tłubicki, Tłubiński, Trzebiński, Trzepieński, Trzeszewski, Turłaj, Tynicki, Uchacz, Ulatówski, Waszkowski, Wawrowski, Ważeński, Wąkczewski, Wężyk, Wierzbicki, Wierzbowski, Wiewiecki, Wiktorowski, Witosławski, Witowski, Wnuczek, Wodziński, Wolecki, Wolicki, Woraiński, Wróblowski, Wydżga, Wykowski, Wyrozębski, Wzdulski, Xiążki, Zadorski, Zakrzewski, Zalesicki, Zawadzicki, Zawadzki, Zawidzki, Zawilski, Zawistowski, Zberowski, Zborowski, Zdan, Zdunowski, Zdzieszek, Zielonka, Zub, Zub Zdanowicz, Żakowski, Żarski, Żegocki, Żernowski, Żółkowski, Żukowski, Żytkiewicz.


<< Powrót do wyszukiwarki herbów