Taurus

Biała, Ciołek

(Ciołek). Thaurorum. Thaurum rubeum in albo campo defert (...).

Jan Długosz, Insignia ..., nr 34, s. 50


Ciołek. Byka czerwonego w srebrnym [białym] polu wyobraża.

Tłumaczenie Danuta Szopa


Jest Ciołek czerwony w białym polu, z rogami, w prawą tarczy głową i całym sobą obrócony. Nad hełmem i koroną połowa tegoż Ciołka w prawą tarczy z korony wyskakującego.

Kasper Niesiecki, Herbarz, t.III, s. 136


Godło Ciołków przedstawia woła. Umieszczano go w tarczy herbowej różnie barwionej. W herbarzach Złotego Runa i Bergshammar pola są czerwone, a w nim kroczący błękitny ciołek ze złotymi rogami. Odmienne barwy podaje tekst przywileju nobilitacyjnego dla Jana Kołusza z 1505 r., nadającego mu (...) herb o niebieskim polu i czerwonym godle.

Jerzy Łojko, Średniowieczne herby polskie, s. 31


(...) w polu srebrnym czerwony ciołek ze złotymi rogami i kopytami.

Józef Szymański, Herbarz, s. 100

Za czasów Probusa cesarza Sarmatom zabrano wielkie i mnogie stada bydła i do Francyi zapędzono. Zebrali się Sarmatowie i niespodzianą wycieczką odzyskali swoją szkodę bez najmniejszego krwi rozlania (...). Za tę odwagę (...) pierwszym z tego wojska rotmistrzom Ciołka na herb nadano.

Kasper Niesiecki, Herbarz, t.III, s. 136


Legenda mówi, iż w czasach cesarza rzymskiego Probusa (...), Rzymianie uprowadzili Sarmatom wielkie stada bydła. Sarmaci zebrali wielkie wojsko, ale do walki nie doszło, bo ich dowódca bydło odzyskał bez rozlewu krwi i w nagrodę otrzymał w herbie czerwonego ciołka w białym polu. Potomkiem tego wodza Sarmatów był Lech, praojciec Polaków, który dopiero po założeniu Gnieana porzucił herb Ciołek i przybrał sobie Orła Białego.

Marek Derwich, Marek Cetwiński, Herby, legendy, dawne mity, s. 179

Brzeski, Bzicki, Cetys, Chądzyński, Ciołek, Czarnołuski, Dobrzyniecki, Drzewicki, Ewil, Głubski, Goryszewski, Gutowski, Korycki, Koszewski, Lipowski, Maciejowski, Malinowski, Ostrołęcki, Pilecki, Podfilipski, Poniatowski, Powsiński, Woźnicki, Zaleski, Zieliński, Żardecki, Żelechowski, Żuliński.